Barnaskóli á Eyrarbakka í 172 ár

 

 

Tvö ár síðan nýjar skólastofur voru teknar í notkun við hlið þriðja elsta skólahússins á Bakkanum.

Barnaskólinn á Eyrarbakka var stofnaður föstudaginn 25 oktober 1852. Skólahúsið var byggt fyrir samskotafé almennings í héraðinu. Forgöngu fyrir þessari skólastofnun höfðu þeir sr. Páll Ingimundarson í Gaulverjabæ, Guðmundur Thorgrímsson verslunarstjóri á Eyrarbakka og Þorleifur Kolbeinsson á Háeyri sem þá var hreppstjóri Stokkseyrarhrepps.

Undirbúningur fyrir stofnun barnaskóla á Eyrarbakka hafð staðið um nokkur misseri og menn í héraðinu sem aðrir landsmenn hvattir til að leggja þessu góða máli lið og kom það því hvatamönnum undarlega fyrir sjónir að aðeins Árnesingar léðu þessu máli lið, en þó með nokkrum undantekingum. Þessum hugmyndum um stofnun barnaskóla fengu mikinn mótbyr frá 41 bónda í héraðinu sem undirskrifuðu skjal þann 16.apríl 1851 þar sem fyrirhugaðri stofnun var mótmælt og afsagt að styrkja til hennar eða að láta börn sín í skólann og þá einkum ef ekki yrði hjá því komist að taka af opinberu fé rentu-sveitarkassans til að reka skólann.

En þrátt fyrir þessa mótspyrnu bændanna var skólahúsið reist að Háeyri, timburhús sem rúmaði 30 nemendur auk kennarastofu og kostaði nálega 500 kr.(rbd) Þess má geta að Eigendur Lefolii verslunar og margir mætir Árnesingar styrktu rekstur skólans fyrsu árin.

Heimild:Þjóðólfur 9.apr.1853

Ps. Bændurnir 41 hættu fljótlega að sýna opinbera andstöðu við skólastofnunina,enda öllum einsýnt að þetta væri mikið framfara skref.

Hér er þó ekki alveg rétt með að aðeins Árnesingar hafi stutt skólastofnunina því stuttu eftir að bréfritari þjóðólfafs hafði byrt bréf það sem ofangreindar upplýsingar eru byggðar á barst skólanum styrkur frá fólki utan Árnessýslu og byrtist í 5 árg.þjóðólfs bls 75 og 131

Styrkjendur voru þessir:

Jón Guðmundsson lögfræðingur Reykjavík. ..........10 rbd.

Dr. Jón Hjaltalín Kaupmannahöfn...........................5 rbd.

P.Gudjonsen organisti Reykjavík...........................5 rbd.

Sk. Thorarensen héraðslæknirMóeyðarhvoli............4 rbd.

L. A. Knudsen kaupmaður Hafnafyrði.....................3 rbd.

M. J Matthiesen kaupmaður Hafnafyrði...................3 rbd.

sr.Páll Matthiesen Dvergverðarnesi.........................2 rbd.

Egill Jónsson bókbindari........................................1 rbd.

pr.f. sr. Ásmundur Jónsson....................................4 -

Styrkir frá hreppum í Árnessýslu utan Stokkseyrarhr:

 

Hraungerðishreppur.

 dbr. Árni Magnússon Stóraármóti............................10 rbd.

TH. Gudmundsen kamerráð Hjálmholti........................8 -

sr. Sigurður Thorarensen Hraungerði...........................2 -

Þormóður Bergsson Langholti....................................2 -

Bjarni Símonsson kirkjueigandi Laugardælum..............1 -

Ölvershreppur.

sr.Jón Matthiesen Arnarbæli.......................................4 -

Magnús Sæmundsson Auðsholti.................................2-

Guðmundur Jónsson Núpum.......................................1-

Selvogshreppur.

sr.Þorsteinn Jónsson Vogsósum..........................samt.6 -

Guðmundur Magnússon Minnahofi................................1 -

Einar Hafliðason Helgastöðum......................................1 -

Filippus Stefánsson Vatnsdal........................................1-

Jón Jónsson Gaddstöðum............................................." 32 sk.

Guðmundur Pétursson Minnahofi..................................." 16 sk.

Börn sr.B. Jónssonar á Stórafljóti...................................2 -

Grímsneshreppur.

 Jón Halldórson kirkjueigandi Búrfelli..............................3 -

Gísli Guðmundsson Gíslastöðum...................................5 -

Biskupstungnahreppur.

 sr.Björn Jónsson Stórafljóti...........................................2 -

Eyjólfur Guðmundsson hreppstj, Auðsholti......................1 -

Eiríkur Jónsson bóndi Skálholti......................................2 -

Helgi Gíslason bóndi Iðu................................................" 24sk

Hrunamannahreppur.

 J. K. Briem prófastur Hruna..........................................5-

Jón Jónsson bóndi í Hörgsholti,.....................................2-

Jón Halldórsson bóndi Efraseli.......................................1-

dbr.Jón Einarsson á Kópsvatni.......................................3-

Einar Jónsson hreppstj. Galtarfelli..................................." 64sk

Alþ.m. Magnús Andresson Syðra-Langholti.....................4

Skeiðahreppur.

Ófeigur Vigfússon hreppstj. Fjalli....................................5 -

Sandvíkurhreppur.

 Snorri Jónsson Selfossi...............................................2-

Jón Símonarson ingismaður Selfossi.............................." 48sk,

Gaulverjabæjarhreppur.

 33 gefendur samtals...............................................44 rbd 88 sk,*

 Þorvarður Jónsson hreppstj. Sviðnugörðum.................4 -

(*dönsk mynt sem notuð var á þessum tíma)

Gjafir úr Rángárvallasýslu samtals.9 rbd

sr.Markús Jónsson Odda

Hannes Bjarnason bóndi á Unuhól

Brynjólfur Stefánsson bóndi Kirkjubæ

sr.Guðmundur Jónsson á Stóruvöllum.

Gjafir úr Skaftafellssýslu samt. 7 rbd.

 sr.Gísli Thorarensen á Felli

Sýsl,m. Árni Gíslason Heiði

Aðrar árlegar gjafir og áheit. 41 rbd 51 sk.

Gísli Magnússon kennari Reykjavík

sr. Jakop Árnason Gaulverjabæ

sr. Sigurður Thorarensen Hraungerði.

J.K. Briem Hruna

dbr.Árni Magnússon Stóra - Ármóti

V.Finsen bæjarfóg. Reykjavík

Sveinn Eiríksson Hvaleyrarkoti

Guðmundur Þorsteinsson Hlíð Árn.

Guðmundur Guðmundsson Króki Árn.

Jón Guðmundsson ritstj. Reykjav.

Brim.123.is